De meest voorkomende parasitaire worm bij onze honden en katten is de spoelworm Toxocara cati en Toxocara canis. En het meest gehoorde antwoord op de vraag of een katten - of hondenbezitter zijn dier regelmatig ontwormt is: "Mijn kat/hond heeft geen wormen,ik kijk altijd de ontlasting goed na". En daarmee komen we dan meteen bij de kern van de zaak: aan de buitenkant van het dier of aan de ontlasting is helemaal niet te zien of een dier spoelwormen heeft. Het grootste deel van de levenscyclus van de spoelwormen speelt zich af in het lichaam van het dier, met name in de dunne darm, de longen en de lever.
Alleen de volwassen wormen komen af en toe naar buiten, via de ontlasting of via het braaksel. Deze spoelwormen zien eruit als roze of gele spaghetti draadjes en zijn bij de hond 9 -17 cm en bij de kat 5 - 10 cm lang. De wormeitjes daarentegen zijn microscopisch klein en met het blote oog dus niet te zien, terwijl ze wel in grote aantallen aanwezig kunnen zijn. De meeste jonge honden en katten komen al besmet met de spoelwormlarven ter wereld en zullen als ze niet ontwormd worden hun hele leven besmet blijven. Om dit te begrijpen zal ik de bijzonder interessante cyclus van de spoelwormen even schetsen. Een hond of kat neemt een eitje op van buiten.
Wanneer bij de hond het moederdier drachtig wordt, gaan onder invloed van hormonen de z.g. rustende larven die in spier-, vet- en andere weefsels zitten, weer actief worden. Ze komen in de bloedbaan en via de placenta (navelstrengbloedvaten) komen ze in het bloed van de pup en vandaar in de darm. Bij de hond en de kat zullen de larven zich na de geboorte verplaatsen naar het melkklierweefsel en via de melk in de jongen dieren terechtkomen. Op deze wijze worden de jonge dieren al heel snel voor of na de geboorte besmet. Daarnaast kunnen ze ook nog besmet worden via de eitjes in de ontlasting van het moederdier.
Bij volwassen dieren merk je meestal weinig van een spoelworminfectie. Ze vormen echter wel een bron van infectie die gevaarlijk is voor hun omgeving. Honden en katten kunnen andere dieren besmetten en ook de mens. Dit gaat vaak ongemerkt voorbij. Soms kunnen griepachtige verschijnselen ontstaan met algemeen ziek zijn, koorts en leverproblemen.
De eitjes met een larfje erin kan door de mens opgenomen worden en de larven komen vrij in de darm. Daarna starten ze een trektocht door het lichaam via de bloedbaan en kunnen ze terechtkomen in een aantal organen zoals lever, longen, hersenen en ogen. Daar kapselen ze zich in en kunnen ontstekingsreacties veroorzaken. Er zijn enkele gevallen bekend, waarbij een larve in het oog van een kind terecht kwam, met als gevolg een niet te behandelen ontsteking en verlies van het oog. Verder is onlangs komen vast te staan dat aanleg voor astma wordt verergerd door het opnemen van spoelwormlarven. Dit heeft te maken met een allergische reactie in de longen.
Bij jonge dieren zijn de verschijnselen veel duidelijk
merkbaar:
Bij een ernstige besmetting sterven de pups direct na de geboorte als regel
met de volgende verschijnselen.
Ze produceren enorme hoeveelheden wormeitjes waarmee ze de ouderdieren en ook de mensen in hun omgeving kunnen besmetten. Waarom regelmatig en hoe vaak ontwormen? Voor de honden en katten als voor de eigenaren is het wormvrij houden van de dieren van groot belang is. Aangezien de larvale stadia over het algemeen minder gevoelig zijn voor de meeste wormmiddelen, zal regelmatig ontwormen noodzakelijk zijn om de volwassen wormen te doden. Wanneer na een ontworming veel volwassen spoelwormen afkomen, kun je er zeker van zijn dat er nog larve stadia in het lichaam aanwezig zijn. Bovendien ¨eten¨ de wormen niet allemaal tegelijk het wormmiddel op, zodat niet alle volwassen wormen tegelijk het loodje leggen. Als er na een ontworming veel spoelwormen afkomen, moet in elk geval moet na 3-4 weken de kuur herhaald worden. Een goed schema voor honden en katten is: Jonge dieren: op 2, 4, 6, 8 weken en daarna elke maand tot 6 maanden Volwassen dieren: 2 x per jaar Teven/poezen voor de dekking een keer extra ontwormen, na de bevalling weer. Behalve door regelmatig met een goed middel te ontwormen kunnen we onszelf ook beschermen tegen een spoelworminfectie door: zandbakken af te dekken tegen het gebruik door katten als kattenbak goed handen wassen na spelen in zandbak of werken in de tuin kattenbak regelmatig verschonen met kokend water De bewering: ¨mijn hond heeft geen wormen¨ in het licht van de ingewikkelde inwendige cyclus van de spoelworm moeilijk staande te houden is. Zelfs als het ontlasting onderzoek negatief is op wormeieren, betekent dit nog niet dat het dier wormvrij is. Mannetjes en jonge spoelwormen produceren al helemaal geen eieren. En de volwassen vrouwtjes- spoelwormen produceren de eitjes in vlagen. Om van de in het lichaam verstopte larven nog maar niet te spreken.